પૂર્વી લદ્દાખથી અત્યારે પૂર્વોત્તરના વિસ્તારોમાં ડ્રેગનની નાપાક હરકતોને કારણે ભારત અને ચીન વચ્ચે લાંબા સમયથી સીમા વિવાદ છે. ભારત અને ચીન વચ્ચે સરહદી વિવાદ ઘણો જૂનો છે, પરંતુ 1959 ના તિબેટીયન બળવા પછી જ્યારે ભારતે દલાઈ લામાને આશ્રય આપ્યો ત્યારે ચીને ભારત સામે મોરચો ખોલ્યો. તે 20 ઓક્ટોબર 1962 ના રોજ બંને દેશો વચ્ચે પૂર્ણ યુદ્ધમાં સમાપ્ત થયું. આજે તે દિવસ હતો જ્યારે ચીને મંત્રણાની આડમાં ભારત સામે યુદ્ધ શરૂ કર્યું હતું.
20 ઓક્ટોબર 1962 ના રોજ, ચીની સેનાએ લદ્દાખ અને મેકમોહન લાઇનમાં એક સાથે હુમલા કર્યા. અપ્રાપ્ય અને બરફથી appંકાયેલી ટેકરીઓના ભૂપ્રદેશને કારણે ભારતે ત્યાં સૈનિકો તૈનાત કર્યા હતા, જ્યારે ચીન સંપૂર્ણ બળ સાથે યુદ્ધના મેદાનમાં ઉતર્યું હતું, તેથી આ યુદ્ધ ભારતીય સેના માટે ઝઝૂમતું રહ્યું. આ પછી, ચીની સેનાએ પશ્ચિમી ક્ષેત્રના ચુશુલમાં રેઝાંગ-લા અને પૂર્વમાં તવાંગ પર કબજો કર્યો. ચીને 20 નવેમ્બર 1962 ના રોજ યુદ્ધવિરામની જાહેરાત કરી હતી.
યુદ્ધનું કારણ શું હતું?
ભારત-ચીન યુદ્ધનું સૌથી મોટું કારણ 4 હજાર કિલોમીટરની સીમા હતી, જે નક્કી નથી. આને એલએસી કહેવામાં આવે છે. જ્યાં સુધી ભારત અને ચીનના સૈનિકોનો કબજો છે, તે નિયંત્રણ રેખા છે. જેનો નિર્ણય મેકમોહન દ્વારા 1914 માં લેવામાં આવ્યો હતો, પરંતુ ચીન પણ તેને ધ્યાનમાં લેતું નથી અને તેથી જ તે ઘણી વખત ઘૂસણખોરી કરવાનો પ્રયાસ કરે છે.
યુદ્ધમાં ભારત વતી 1383 સૈનિકો શહીદ થયા હતા.
ભારત અને ચીન વચ્ચે 1962 ના યુદ્ધમાં, જો બંને દેશો વચ્ચેની લશ્કરી ક્ષમતા જોવામાં આવે, તો ભારતમાંથી આ યુદ્ધમાં 10 થી 12 હજાર સૈનિકો ઉતર્યા હતા. તે જ સમયે, ચીનના 80 હજાર સૈનિકો યુદ્ધભૂમિ પર ભારત સામે લડ્યા. ચીન ભારત કરતા લગભગ 8 ગણા વધુ સૈનિકો સાથે યુદ્ધના મેદાનમાં ઉતર્યું હતું પરંતુ તેને ભારતીય સૈનિકો તરફથી કઠિન સ્પર્ધા મળી હતી. આશ્ચર્યજનક બાબત એ હતી કે બંને દેશોની જાનહાનિની સંખ્યામાં કોઈ મોટો તફાવત નહોતો.
યુદ્ધમાં ભારતીય બાજુથી 1383 સૈનિકો શહીદ થયા હતા. તે જ સમયે, ચીનના લગભગ 722 સૈનિકો માર્યા ગયા હતા. ઘાયલ સૈનિકોની વાત કરીએ તો 1962 ના યુદ્ધમાં ચીની સૈનિકો વધુ ઘાયલ થયા હતા. ચીનના લગભગ 1697 સૈનિકો ઘાયલ થયા હતા, જ્યારે ભારતના 1,047 ઘાયલ થયા હતા. કુલ નુકસાનની દ્રષ્ટિએ બંને દેશો વચ્ચે બહુ ફરક નહોતો. ભારતના આ યુદ્ધમાં ઘાયલ અને મૃત્યુ પામેલાઓની સંખ્યા 2430 હતી, જ્યારે ચીનના ઘાયલ અને માર્યા ગયેલા સૈનિકોની સંખ્યા 2417 હતી. જો કે, આ યુદ્ધની અસર એ હતી કે ચીન ભારતના ઘણા વિસ્તારો કબજે કરવામાં કંઈક અંશે સફળ રહ્યું હતું.
.
