ઉજ્જૈન મહાકાલના ભસ્મ આરતીના રહસ્યો: ઉજ્જૈનના કાલ કાળ મહાકાલ બાબાના મંદિરમાં દરરોજ વહેલી સવારે ભસ્મ આરતી કરવામાં આવે છે. ભસ્મ શિવનું વસ્ત્ર માનવામાં આવે છે. કોઈપણ પદાર્થનું અંતિમ સ્વરૂપ ખાવામાં આવે છે. તમે જે પણ સળગાવશો, તે રાખના રૂપમાં સમાન હશે. જો તમે માટીને બાળી નાખો તો પણ તે રાખના રૂપમાં હશે. બધાનું અંતિમ સ્વરૂપ ભસ્મ છે. રાખ એ પણ નિશાની છે કે બ્રહ્માંડ નશ્વર છે. ભસ્મ ધારણ કરીને શિવ દરેકને કહેવા માંગે છે કે આ શરીરનું અંતિમ સત્ય છે. આવો જાણીએ ભસ્મરીના 15 રહસ્યો.
Table of Contents
ઉજ્જૈન મહાકાલના ભસ્મ આરતીના રહસ્યો
- મહાકાલની 6 આરતીઓ છે, જેમાં ભસ્મ આરતીને સૌથી વિશેષ માનવામાં આવે છે.
- સૌ પ્રથમ ભસ્મ આરતી, પછી બીજી આરતીમાં ભગવાન શિવને ઘાટનું ટોચનું સ્વરૂપ આપવામાં આવે છે. ત્રીજી આરતીમાં શિવલિંગને હનુમાનજીનું સ્વરૂપ આપવામાં આવે છે. ચોથી આરતીમાં ભગવાન શિવનો શેષનાગ અવતાર જોવા મળે છે. પાંચમાં ભગવાન શિવને વરરાજાનું રૂપ આપવામાં આવે છે અને છઠ્ઠી આરતી શયન આરતી છે. આમાં શિવ પોતાના સ્વરૂપે છે.
અહીં સવારે 4 વાગ્યે ભસ્મ આરતી થાય છે. - આ મહાકાલના ભસ્મ આરતીની વિશેષતા એ છે કે ભગવાન મહાકાલને તાજા મૃતદેહોની રાખથી શણગારવામાં આવે છે.
- આ મહાકાલના ભસ્મ આરતીમાં હાજરી આપવા માટે અગાઉથી બુકિંગ કરવામાં આવે છે.
- આ મહાકાલના ભસ્મ આરતીમાં મહિલાઓએ સાડી પહેરવી જરૂરી છે.
- શિવલિંગ (મહાકાલના ભસ્મ આરતીના રહસ્યો) પર ભસ્મ ચડાવવામાં આવે ત્યારે મહિલાઓને બુરખો પહેરવાનું કહેવામાં આવે છે.
- એવું માનવામાં આવે છે કે તે સમયે ભગવાન શિવ નિરાકાર સ્વરૂપમાં છે અને સ્ત્રીઓ આ સ્વરૂપને જોઈ શકતી નથી.
- પુરુષોએ પણ આ મહાકાલના ભસ્મ આરતી જોવા માટે માત્ર ધોતી પહેરવી પડે છે. તે સ્વચ્છ અને કપાસ પણ હોવું જોઈએ.
- આ મહાકાલના ભસ્મ આરતી માત્ર પુરૂષો જ જોઈ શકે છે અને માત્ર અહીંના પૂજારીઓને જ તેને કરવાનો અધિકાર છે.
- પ્રાચીન માન્યતાઓ અનુસાર, દુશન નામના રાક્ષસના કારણે અવંતિકામાં આતંક હતો. નગરવાસીઓની વિનંતી પર, ભગવાન શિવે તેને રાખમાં બાળી નાખ્યો અને પોતાની રાખથી પોતાને શણગાર્યો. તે પછી, ગ્રામજનોની વિનંતી પર, શિવ ત્યાં મહાકાલના રૂપમાં સ્થાયી થયા. આ કારણોસર, આ મંદિરનું નામ મહાકાલેશ્વર રાખવામાં આવ્યું હતું અને શિવલિંગની ભસ્મથી આરતી શરૂ કરવામાં આવી હતી.
- એવું પણ કહેવામાં આવે છે કે ભગવાન શિવ સ્મશાનગૃહમાં સવારના પ્રથમ ચિત્તથી શણગારેલા છે, પરંતુ અમે આની પુષ્ટિ કરી શકતા નથી.
- એવું પણ કહેવાય છે કે આ ભસ્મ માટે લોકો મંદિરમાં અગાઉથી નોંધણી કરે છે અને મૃત્યુ પછી ભગવાન શિવને તેમની ભસ્મથી શણગારવામાં આવે છે.
- જો કે, એવું પણ કહેવાય છે કે શ્રમ, સ્મર્તા અને લૌકિક નામના ત્રણ પ્રકારના ભસ્મ છે. શ્રુતિની પદ્ધતિથી યજ્ઞ કરવામાં આવે છે કે નહીં, તે શ્રૌત છે, જો તે સ્મૃતિની પદ્ધતિથી કરવામાં આવે તો તે સ્માર્ટ રાખ છે, અને જો મીણબત્તી સળગાવીને રાખ તૈયાર કરવામાં આવે છે, તો તેને દુન્યવી ભસ્મ કહેવામાં આવે છે. વિરજા હવનની ભસ્મ શ્રેષ્ઠ માનવામાં આવે છે.
- હવન કુંડમાં પીપલ, પાખર, રસાલા, બેલપત્ર, કેળા અને ગાયનું છાણ બાળવામાં આવે છે. આ ભસ્મીભૂત સામગ્રીની રાખ કાપડ દ્વારા ફિલ્ટર કરીને કાચા દૂધમાં લાડુ બનાવવામાં આવે છે. તે સાત વખત આગમાં ગરમ થાય છે અને પછી કાચા દૂધથી ઓલવાય છે. આ રીતે તૈયાર કરેલી ભસ્મી સમયાંતરે લાગુ પડે છે. આ ભસ્મી નાગા સાધુઓના વસ્ત્રો છે. આરતી પણ એ જ રાખથી કરવામાં આવે છે.
- જો તમને અમારી દ્વારા આપવામાં આવેલી આ માહિતી ઉજ્જૈન મહાકાલના ભસ્મ આરતીના રહસ્યો ગમી હોય, તો નીચે આપેલા બટન દ્વારા તમારા મિત્રો અને પરિચિતો અને વોટ્સએપ અને ફેસબુક મિત્રો સાથે ચોક્કસપણે શેર કરો, કારણ કે તમારામાંથી એક શેર કોઈની આખી જિંદગી બદલી શકે છે અને તેને વધુમાં વધુ લોકો સુધી પહોંચાડવામાં અમારી મદદ કરી શકે છે.
Also, read English articles:
10 Most Beautiful Tourist Places In India
Rising to the Challenge: How to Overcome Life’s Obstacles and Achieve Success
25 Surprising Ways Impress Your Husband Can Affect Your Health
Financial Planning for Newlyweds: 10 Essential Strategies for Building a Strong Future Together
ભસ્મ આરતી પાછળની પૌરાણિક કથા
દંતકથાઓ અનુસાર, પૌરાણિક સમયમાં, દુષણ નામના રાક્ષસે ઉજ્જૈન શહેરમાં વિનાશ સર્જ્યો હતો. ત્યારે લોકોએ ભગવાન શિવને આ ક્રોધ દૂર કરવા વિનંતી કરી. નગરવાસીઓના આગ્રહ પર ભગવાન શિવે દુષણનો વધ કર્યો અને મહાકાલના રૂપમાં અહીં સ્થાયી થયા. માન્યતા છે કે બાબા ભોલેનાથે પ્રદૂષણની ભસ્મનો ઉપયોગ પોતાને શણગારવા માટે કર્યો હતો. તેથી જ આજે પણ મહાદેવને ભસ્મથી શણગારવામાં આવે છે. કૃપા કરીને જણાવો કે આ પહેલું એવું મંદિર છે જ્યાં ભગવાન શિવની આરતી દિવસમાં 6 વખત કરવામાં આવે છે. પરંતુ દિવસની શરૂઆત ભસ્મ આરતીથી જ થાય છે.
સમય સાથે ધાર્મિક વિધિઓ બદલાઈ
અહીંના મહંતો જણાવે છે કે ઘણા વર્ષો પહેલા ભગવાન મહાકાલની ચિતાની ભસ્મથી આરતી કરવામાં આવી હતી. જ્યાં આજે મહાકાલ મંદિરની સ્થાપના કરવામાં આવી છે, તે આખો વિસ્તાર મારઘાટ એટલે કે સ્મશાન હતો. પરંતુ સમયની સાથે તેમાં પણ બદલાવ આવ્યો અને આજે બાબા મહાકાલની ભસ્મ આરતી માટેની સામગ્રી ગાયના છાણમાંથી તૈયાર કરવામાં આવે છે.
મહાકાલ મંદિરમાં જળ ચઢાવવાના કેટલાક નિયમો
કૃપા કરીને જણાવો કે ભસ્મ આરતી પહેલા ભક્તો ભગવાન મહાકાલને જળ ચઢાવે છે. પરંતુ તેમને સામાન્ય કપડાં પહેરવાની છૂટ નથી. પુરુષોને માત્ર ધોતી પહેરવાની છૂટ છે અને તેઓ માત્ર આ આરતી જોઈ શકે છે. માત્ર મહંત અને અખાડાના પ્રતિનિધિઓને જ આરતી કરવાનો અધિકાર છે. બીજી તરફ, આ સમયગાળા દરમિયાન મહિલાઓ માટે ગર્ભગૃહમાં પ્રવેશ પર પ્રતિબંધ છે. કારણ કે આ સમયે ભગવાન નિરાકાર સ્વરૂપમાં છે અને આ સ્વરૂપમાં ભગવાન શિવના દર્શન મહિલાઓ માટે વર્જિત છે. પરંતુ ભસ્મ આરતી જોવા આવતા લોકો નંદી મંડપ, ગણેશ મંડપ અને કાર્તિકેય મંડપમાં બેસીને આ આરતીમાં ભાગ લઈ શકે છે.
મહાકાલ મંદિરની વિશેષતા શું છે?
ઉજ્જૈનનું શ્રી મહાકાલેશ્વર ભારતના બાર પ્રસિદ્ધ જ્યોતિર્લિંગોમાંનું એક છે. મહાકાલેશ્વર મંદિરનો મહિમા વિવિધ પુરાણોમાં ઝીણવટપૂર્વક વર્ણવવામાં આવ્યો છે. કાલિદાસથી શરૂ કરીને, ઘણા સંસ્કૃત કવિઓએ આ મંદિરને ભાવનાત્મક રીતે સમૃદ્ધ બનાવ્યું છે. ભારતીય સમયની ગણતરી માટે ઉજ્જૈન કેન્દ્રીય બિંદુ હતું અને મહાકાલને ઉજ્જૈનના વિશિષ્ટ પ્રમુખ દેવતા માનવામાં આવતા હતા. સમયના દેવ, શિવ તેમના તમામ વૈભવમાં, ઉજ્જૈનમાં શાશ્વત શાસન કરે છે.
મહાકાલેશ્વરનું મંદિર, તેનું શિખર આકાશમાં ઉછળતું, આકાશ સામે એક પ્રભાવશાળી અગ્રભાગ, તેની ભવ્યતા સાથે આદિમ વિસ્મય અને આદર જગાડે છે. આધુનિક દિવસની વ્યસ્તતાની વ્યસ્ત દિનચર્યા વચ્ચે પણ મહાકાલ શહેર અને તેના લોકોના જીવન પર પ્રભુત્વ ધરાવે છે અને ભૂતકાળની પરંપરાઓ સાથે અતૂટ કડી પ્રદાન કરે છે. ભારતના 12 જ્યોતિર્લિંગોમાંનું એક, મહાકાલ ખાતેનું લિંગ (સ્વયંથી જન્મેલું), અન્ય મૂર્તિઓ અને લિંગોની જેમ પોતાની અંદરથી જ શક્તિ (શક્તિ) મેળવે છે તેવું માનવામાં આવે છે, જે વિધિપૂર્વક સ્થાપિત કરવામાં આવે છે અને મંત્રોચ્ચાર કરવામાં આવે છે. રોકાણ કરવામાં આવે છે- શક્તિ.
મહાકાલેશ્વરની મૂર્તિ દક્ષિણામુખી હોવાથી તેને દક્ષિણામૂર્તિ માનવામાં આવે છે. આ એક અનોખી વિશેષતા છે, જે તાંત્રિક પરંપરા દ્વારા 12 જ્યોતિર્લિંગોમાં માત્ર મહાકાલેશ્વરમાં જોવા મળે છે. ઓમકારેશ્વર શિવની મૂર્તિ મહાકાલ મંદિરની ઉપરના ગર્ભગૃહમાં બિરાજમાન છે. ગર્ભગૃહની પશ્ચિમ, ઉત્તર અને પૂર્વમાં ગણેશ, પાર્વતી અને કાર્તિકેયની છબીઓ સ્થાપિત છે. દક્ષિણમાં નંદીની પ્રતિમા છે. ત્રીજા માળે આવેલી નાગચંદ્રેશ્વરની મૂર્તિ નાગપંચમીના દિવસે જ દર્શન માટે ખુલ્લી હોય છે. મહાશિવરાત્રીના દિવસે, મંદિરની નજીક એક વિશાળ મેળો ભરાય છે, અને આખી રાત પૂજા થાય છે.
તમને આ લેખ ઉજ્જૈન મહાકાલના ભસ્મ આરતીના રહસ્યો કેવો લાગ્યો એ તમે અમને અમારા ફેસબુક પેજ Love You Gujarat 👈 ના માધ્યમથી જરૂર બતાવજો
આ પણ વાંચો-
PUBG શું છે, પબજી ડાઉનલોડ કરવું અને કેવી રીતે ચલાવવું
Satta Matka 2021: શું હોય છે સટ્ટા મટકા, કેવી રીતે રમાય છે આ ગેમ જાણો સંપૂર્ણ માહિતી!
પુરુષ ની વ્યથા: નારી ત્યાગ ની મુરત છે તોહ પુરુષ કોણ? જાણો અહીંયા
કેવી રીતે ખબર પડે કે પત્ની દગો કરી રહી છે, દગાબાજ પત્ની ના લક્ષણ
પ્રેમ શું છે ? What Is Love definition What Is True Love In Gujarati
Love Tips In Gujarati સંબંધોને મજબૂત કેવી રીતે બનાવવા ગુજરાતી માં
પેરેન્ટ્સ લવ મેરેજ માટે સહમતી કેમ નથી આપતા
Follow us on our social media.
